İMMÜNİTE/BAĞIŞIKLIK
- İmmünite: Doku ve organlara zarar vermesi olası yabancı organizma ve toksinlere karşı vücudun direnç gösterme yeteneğine denir.
- Enfeksiyonlara karşı savunmayı sağlayan hücreler, dokular ve moleküllerin toplamına immün sistem adı verilir.
- İmmün sistemin enfeksiyona neden olan mikroorganizmalara karşı düzenli olarak verdikleri tepki ise immün yanıt olarak nitelendirilir.
- İmmün sistemin temel yapı ve fonksiyonları:
- İmmün sistem, başka organizmaların yayılmasına ve enfeksiyon oluşumuna karşı direnç gösteren hücre ve mollekülleri içerir.
- İmmün sistem hücrelerinin yabancı antijenlerle karşılaştıkları doku ve organlar lenfoid sistem olarak adlandırılmaktadır.
- Vücut savunmasında rol alan doku ve organlar Primer ve Sekonder Lenfoid Organlar olarak sınıflandırılır.
İmmünolojik sistemin temel yapı ve fonksiyonları:
- Lökositler: Granülositler(nötrofiller, eozinofiller, bazofiller),Monositler, Makrofajlar, Dentritik hücreler, Lenfositler(T lenfositleri, Blenfositleri, NK hücreleri)
- Lenfoid Sistem:Primer Lenfoid Organlar, Sekonder Lenfoid Organlar
İmmün Sistemin Temel Yapı ve Fonksiyonları:
- Primer Lenfoid Organlar: Timus, Kemik İliği
- Sekonder Lenfoid Organlar: Tonsiller, Lenfoid Dokular, Dalak
- Antijen: Vücuda girdikten bir süre sonra antikor oluşumuna neden olan organik ve kimyasal maddelerdir.
- Antikor: Antijenlere karşı oluşur. Bedenin koruyucu proteinleridir.
- Allerjen: Alerjiye neden olan maddelerdir.
- Alerji: Antikorlarla hastalık tablosunun ortaya çıkmasıdır
- Anafilaksi: Antijen ve antikor birleşmesi sonucu oluşan ani ve acil reaksiyondur.
- İmmün Cevap: Bir mikroorganizma veya proteine karşı organizmada koruyucu olarak gelişen mekanizmadır
- Alerjik Cevap: Normalde organizma için zararlı olmayacak maddelere (polen) karşı duyarlılık göstermesidir.
- Otoimmünite: İmmün sistem harap olduğunda, vücudun kendi proteinlerine karşı immün cevap oluşturmasıdır.
- Otoimmün Antijen: Organizma kendi proteinini antijen olarak algılamasıdır.
- Hipersensitivite: Organizma kendi proteinini antijen olarak algılamasıdır.
- Atopik Bünye: Organizma kendi proteinini antijen olarak algılamasıdır.
- İmmün Tolerans: İmmün sistemin kendi moleküllerine, reaktif davranış göstermemesidir.
- İmmün Sistemin İşlevleri: İmmün sistemin doğal ve kazanılmış bağışıklık olmak üzere iki tip işlevi vardır. İki tip bağışıklıkta vücudun zararlı etkenlerle karşı savunmasında rol oynar.
- 1-) Doğal Bağışklık: Doğal bağışıklık, vücudun yabancı maddelere karşı özgül olmayan ve genel özellikler sonucunda geliştirdiği bir savunma mekanizmasıdır. Bu mekanizmanın temelinde kendine ait olan antijenleri yabancılardan ayırt etme (öz-öz olmayan ayrımı, immün tolerans) bulunur. Doğal bağışıklıkta; Deri ve mukozalar, Mukus ve sekresyonlar, Mide asidi, Silia hareketleri görevlidir.
- 2-) Edinsel /Kazanılmış Bağışıklık: Yabancı organizma veya toksinle karşılaştığında, bir başka deyişle antijenin immün yanıtı uyarması sonucunda ortaya çıkan özgül bir bağışıklılık (spesifik immünite) türüdür. Doğumda var olmayan, yaşam süresince kazanılmış bağışıklıktır.
- Aktif kazanılmış bağışıklık: Birey, hastalığı geçirerek veya virülansı azaltmış mikroorganizmalarla (aşılama) aktif olarak bağışıklanır. Koruyuculuk yıllarca bazen yaşam boyu sürebilir.
- Pasif kazanılmış bağışıklık: Pasif bağışıklıkta hastalığı daha önce geçirmiş ya da aşılanmış bir başka kaynakta oluşturulan antikorlar verilir. Anne karnında plasenta yolu ile ya da serum uygulanması ile pasif kazanılmış bağışıklık oluşabilir.
- İmmün sistem çok önemlidir, vücudumuzu tüm yabancı mikroorganizmalara karşı korur.