İlaçların Farmasötik Şekilleri Nelerdir?

                                          İLAÇLARIN FARMASÖTİK ŞEKİLLERİ

İlaçların hastaya verilebilecek şekilde özel kalıplara sokulmuş hallerine ilaçların farmasötik şekilleri denir.

• Katı şekiller:toz, kaşe, kapsül, tablet, draje, pilül, sipozitüvar, sabunlar
• Yarı katı şekiller:pomat-merhem, lapalar,yakılar,transdermal teröpatik sistem( TTS)
• Sıvı şekilleri: solüsyon, tentür, ekstre, şurup, posyon, iksir-eliksir, süspansiyon, lavman, gargara, losyon, infüzyon, aerosol, sprey

İlaç Şekilleri:

• Tablet (tabl): Toz ve granül halindeki ilaçların basınçla disk haline getirilmiş şekillerdir.
• Enterik kaplı tablet: Bazı ilaçlar mideyi tahriş edebilir, bulantı, kusma yapabilir veya mide asidiyle temas ettiğinde ilacın yapısını bozabilir. Midede çözülmeyen madde ile sarılmış tabletler olup, ilaç maddesi ancak bağırsakta çözülür. Bu nedenle kırılıp/ezilerek kullanılmamalıdır.
• Pilül: Toz halindeki etkin maddelerin bal, koyu şurup gibi yapıştırıcı maddelerle yoğurulduktan sonra küçük küreler haline getirilmeleri ile elde edilen preparatlardır.

• Toz (Poudre): Sentetik ve doğal kaynaklı ilaçlar toz haline getirilerek kaşık veya diğer ölçeklerle ağızdan alınırlar.
• Draje (drj): Tadı hoş olmayan tabletlerin tatlandırıcı ile kaplanmış şeklidir.

• Kapsül (caps): Jelatin bir maddeden yapılan kapsül toz, yağ ve sıvı halindeki ilaçları muhafaza eder, böylece ilacın hoş olmayan koku ve tadının hissedilmesini de önler. Enterik madde ile kaplanmış kapsüller uygulanırken hastanın daha kolay yutması için açılmamalıdır.
• Pastil (past): Genellikle şeker ve yapıştırıcı bir maddeyle karıştırılmış disk veya benzer şekildeki ilaçlardır. Bunların erimesi ağızda tutularak sağlanır.
• Sublingual Pastiller (SL past): Küçük ilaçların dilaltına konarak mukoz membran yolu ile emilimi sağlanan ilaçlardır. Böylece kılcal damarlardan zengin olan bu bölgeden ilaç emilerek sistemik etki göstermektedir. Ayrıca ilaçların yanak ve diş eti arasında tutularak emilimin daha yavaş olarak sağlanmasını gerektiren pastiller de vardır.
• Kaşe (cach): Toz ilaçların içine konulduğu, yutulmaya uygun, küçük kap şeklindeki ilaçlardır.
• Effervesant Tabletler (eff tabl): Effervesant ilaçlara asit ve alkali madde katılıp bunların suyun içinde kabarcıklar çıkararak erimesi sağlanmıştır.
• Suppozituvar (supp): Ana maddesi kakao yağı ve gliserinli jelatin olan suppozatuvar vücut boşluklarına veya girişlerine rahatça girebilecek şekilde yapılmış ilaçlardır.
• Merhem (Pomat): Genellikle lanolin veya vazelin gibi ana maddeler içinde eritilmiş yarı katı ilaç şeklidir. Deri ve mukozaya dıştan uygulanırlar. Göze uygulanan pomatlar ise steril olup göze sürülebilecek şekilde hazırlanmıştır.
• Süspansiyon (süsp): Katı maddelerin sıvıda ince partiküller halinde erimeden kalmış biçimidir. Kullanılmadan hemen önce çalkalanmalıdır.
• Şurup (syr): Su ve şekerle yapılmış ilaçlardır.
• Alkollü ilaçlar: Alkol içinde eritilmiş ilaçlardır. Bu solüsyonlar enjekte edilmezler. Alkolün uçarak yoğunluğunun artmasını önlemek için ilaç şişeleri sıkıca kapatılmalı, dozlar kullanılmadan az önce hazırlanmalıdır
• Transdermal disk: Yarı geçirgen diske emdirilmiş ilaçlardır. Deriden yavaş ve uzun sürede emilir.
• Tentür: İlacın alkol, su+alkol karışım içindeki solüsyonudur.
• Solüsyon (Eriyik): Oral / parenteral / lokal uygulama için hazırlanmış ilaçlardır. Vücut organ ya da boşluklarına uygulandığında “steril” olmalıdır.
• Ampul (amp) : İlaç sıvısının kapalı küçük cam (1-10 ml.) kaplarda tek dozluk biçimidir.
• Flakon (flk) : Lastik kapağının çevresinde metal bulunan küçük cam şişelerdir. Bir/birkaç kullanımlık toz/sıvı ilaçlar içerirler.
• Damla: Göz damlası, burun damlası vb.
• Lavman: Rektal yolla alınan solüsyon ve süspansiyonlardır.
• Aerosol: İnhalasyonla uygulamaya özgü preparatlardır.

İLAÇ ŞEKİLLERİ İLE İLGİLİ EVRENSEL KISALTMALAR:

• Tablet (tabl)
• Draje (drj)
• Kapsül (caps)
• Pastil (past)
• Sublingual Pastiller (SL past)
• Kaşe (cach)
• Effervesant Tabletler (eff tabl)
• Suppozituvar (supp)
• Süspansiyon (süsp)
• Şurup (syr)
• Ampul (amp)
• Flakon (flk)